Θερινό ηλιοστάσιο: Τρίτη 21/06 η πρώτη επίσημη μέρα του καλοκαιριού

Η μεγαλύτερη μέρα του έτους θα είναι αύριο Τρίτη 21 Ιουνίου 2022. Ουσιαστικά αύριο είναι και η πρώτη επίσημη μέρα του καλοκαιριού, καθώς το μεσημέρι (περίπου στις 12:13 ώρα Ελλάδας) λαμβάνει χώρα το θερινό ηλιοστάσιο.

Από εδώ και πέρα, στο βόρειο ημισφαίριο -όπου ανήκει και η χώρα μας- οι μέρες θα μικραίνουν σταδιακά, στην αρχή ανεπαίσθητα και από τον Αύγουστο πιο αισθητά, ενώ οι νύχτες θα μεγαλώνουν αντίστοιχα. Από την άλλη, στο νότιο ημισφαίριο θα είναι η πρώτη μέρα του χειμώνα (χειμερινό ηλιοστάσιο).

Τα ηλιοστάσια και οι ισημερίες, που ορίζουν αστρονομικά τη διάρκεια των εποχών του έτους, συμβαίνουν επειδή οι ημέρες του έτους δεν έχουν ίση διάρκεια μεταξύ τους. Η αιτία είναι ότι η Γη περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο και ο άξονας περιστροφής της παρουσιάζει κλίση σχεδόν 23,5 μοιρών. Αν δεν υπήρχε αυτή η κλίση, δεν θα υπήρχαν οι εποχές και η μέρα θα διαρκούσε πάντα 12 ώρες, ενώ ο Ήλιος θα ακολουθούσε κάθε μέρα το ίδιο «μονοπάτι» πάνω από τη Γη.

Λαογραφία

Η ημέρα του θερινού ηλιοστασίου γιορτάζεται από αρχαιοτάτων χρόνων στην Ευρώπη με τιμές στον φωτοδότη και ζωοδότη Ήλιο. Οι σύγχρονοι παγανιστές τιμούν ιδιαίτερα το θερινό ηλιοστάσιο με επίκεντρο το μεγαλιθικό μνημείο του Στόουνχετζ στην Αγγλία. Στον ελληνικό χώρο συνδυάζεται με τις φωτιές τ’ Αϊ Γιαννιού και τον Κλήδονα, δύο έθιμα που τελούνται την παραμονή του Γενεθλίου του Ιωάννου του Προδρόμου (23 Ιουνίου).

Ηλιοστάσια 

Καταρχάς να πούμε ότι τα ηλιοστάσια είναι δύο, το θερινό και το χειμερινό.

Με απλά λόγια είναι η στιγμή εκείνη που ο άξονας της Γής βρίσκεται στο κοντύτερο ή στο μακρύτερο σημείο από τον Ήλιο στη διάρκεια του έτους.

Ουσιαστικά τις δύο εκείνες ημέρες ο ήλιος φαίνεται στο ψηλότερο ή στο χαμηλότερο σημείο του ουρανού.

Έτσι, τα δύο ηλιοστάσια και οι δύο ισημερίες σηματοδοτούν τις εποχές του χρόνου, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.


Οι εποχές οφείλονται στο ότι η περιστροφή της Γης δεν είναι κυκλική, αλλά ελλειπτική. Τον μισό χρόνο κλίνει προς τον ήλιο το ένα ημισφαίριο και το άλλο μισό το άλλο, με τη μέγιστη κλίση να λαμβάνει χώρα κατά τα ηλιοστάσια.

Κατά το θερινό ή βόρειο ηλιοστάσιο, ο ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ του ουράνιου θόλου σε περιοχές πάνω στον Τροπικό του Καρκίνου και ο πλανήτης μας φωτίζεται κάπως έτσι:


Το θερινό ηλιοστάσιο στην ουσία είναι η επίσημη έναρξη του καλοκαιριού για το βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη μας!

Δηλαδή στην πραγματικότητα, το καλοκαίρι έρχεται λίγο αργότερα σε σχέση με το πώς το ορίζουμε ημερολογιακά.